Projekt Astro Izery
Dzięki projektowi „Astro Izery” Góry Izerskie są miejscem astroturystycznym, w którym walory turystyczne i przyrodnicze Gór Izerskich łączą się z poznawaniem piękna Kosmosu. Na projekt składają się proste instrumenty astronomiczne (gnomon, zegar słoneczny), ścieżka planetarna, park ciemnego nieba oraz imprezy astronomiczne dla szerokiej publiczności.
- Ścieżka planetarna "model Układu Słonecznego" prowadzi od osady Orle na Halę Izerską. Odległości między planetami, jak i rozmiary planet oraz Słońca zostały tu pomniejszone miliard razy. Każda z planet pokazana jest na stalowej tablice umieszczonej na niedużym bloku skalnym. Każdy blok jest innym rodzajem skały i dzięki temu ścieżka pokazuje też różnorodność geologiczną Sudetów. Model Słońca wykonany jest z kostki granitowej i umieszczony u podstawy gnomona. Na tabliczkach planety są reprezentowane przez odpowiednich rozmiarów koło. Każdy punkt ścieżki planetarnej ma swojego fundatora. Miasto Świeradów Zdrój jest fundatorem planety Jowisz, największej spośród planet Układu Słonecznego.
- Gnomon jest najstarszym instrumentem astronomicznym, jaki wykorzystywał człowiek. Pod tą nazwą kryje się dowolnych rozmiarów słup osadzony pionowo w ziemi. Tak proste urządzenie ma spore możliwości. Gnomon może być kalendarzem słoneczny lub prostszą, mniej dokładną wersją zegara słonecznego, umożliwia wyznaczenie szerokości geograficznej oraz kierunku północ-południe. Po ukończeniu, gnomon w Orlu będzie kalendarzem słonecznym, który każdego słonecznego dnia w południe pokaże nam aktualną datę. Gnomon ten osadzony jest w kole z kostki granitowej reprezentującym Słońce na planetarnej ścieżce.
- Zegar słoneczny znajduje się na budynku Stacji Turystycznej „Orle”. Dzięki niemu można odczytać aktualną godzinę według czasu prawdziwego słonecznego. Ze względu na ustawienie budynku ST „Orle” względem stron świata, zegar musi składać się z dwóch tarcz umieszczonych na sąsiednich ścianach. Jedna tarcza pokazuje czas od wschodu Słońca do wczesnych godzin popołudniowych, a druga od południa do zachodu Słońca. Oprócz godzin zegar słoneczny pokazuje również przybliżoną datę.
- Polsko-czeski Izerski Park Ciemnego Nieba (IPCN) obejmuje swym zasięgiem górną, graniczną część doliny Izery oraz dolinę Jizerki (razem prawie 75 km2). Obie doliny tworzą jedno z najpiękniejszych miejsc w Górach Izerskich, i to nie tylko w dzień. W pogodną noc na tutejszym niebie zobaczymy prawie 2000 gwiazd i wspaniały pas Drogi Mlecznej. Widok ten, niestety, staje się coraz rzadszy, a wszystko za sprawą zanieczyszczenia światłem. W dużych miastach jasność nocnego nieba jest tak duża, że widoczne są tylko nieliczne, najjaśniejsze gwiazdy i planety oraz Księżyc. IPCN jest jedynym na świecie parkiem ciemnego nieba położonym na terenie dwóch państw i był pierwszym takim obszarem, który powstał w Europie. Park ciemnego nieba w Górach Izerskich ma przybliżyć nam problem zanieczyszczenia światłem oraz piękno i bogactwo kosmosu. Spoglądając nocą w izerskie niebo możemy zobaczyć Drogę Mleczną, mgławice, galaktyki, gromady gwiazd, czasem kometę... W obserwacjach pomagają astronomowie, których można spotkać na izerskich imprezach astronomicznych.
- Astronomiczny Dzień w IPCN jest otwartą dla każdego imprezą mającą na celu popularyzowanie astronomii. Co roku na wiosnę (Jizerka) i jesień (Świeradów Zdrój) zbiera się grupa astronomów amatorów i zawodowców zaopatrzonych w dużą ilość teleskopów, przez które każdy chętny może spojrzeć w niebo. Uzupełnieniem Astronomicznych Dni są wykłady multimedialne pokazujące to, co najciekawsze w astronomii.
- Ogólnopolskie Spotkania Astronomiczne (OSA) są organizowane od 2006 r. (od 2007 r. w Stacji Turystycznej „Orle”). Impreza skierowana jest do osób, które pasjonują się astronomią. Organizatorem OSA jest serwis internetowy www.teleskopy.net wspierany przez Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego i Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii o/Gliwice. Podczas czterech dni trwania OSA można wysłuchać wykładów wygłaszanych przez astronomów zawodowych, poobserwować niebo przez nowoczesne teleskopy amatorskie oraz spróbować swoich sił w astrofotografii.
- Szkolne Warsztaty Astronomiczne (SWA) dla uczniów szkół średnich są organizowane pod patronatem Instytutu Astronomicznego UWr od roku 2007. Warsztaty mają na celu zainteresować uczniów astronomią i zaszczepić w nich ducha badacza przyrody. Uczniowie prowadzą samodzielne obserwacje nieba, wysłuchują i wygłaszają wykłady o tematyce astronomicznej, a podczas wycieczek po okolicy poznają wspaniałą, izerską przyrodę. Bazą SWA jest Stacja Turystyczna „Orle”.
Więcej o projekcie „Astro Izery” dowiesz się na stronach
www.astro.uni.wroc.pl/astroizery.
