Pierwsze informacje o osadzie leśnej oraz istnieniu w górnym biegu rzeki wód o magicznych właściwościach odnaleziono już w XII-wiecznych legendach, np. o Lwińcu.
Dzieje Świeradowa-Zdroju i okolic są nierozerwalnie związane z dziejami plemion łużyckich, a osada która powstała prawdopodobnie pod koniec XIII lub na początku XIV w. zawdzięcza im swą nazwę Flyns (później zniemczoną na Flinsberg).
Dzisiejszy Świeradów został po raz pierwszy wzmiankowany pod nazwą Fegebeutel w 1524 r. (według innego źródła w 1550 r.) z uwagi na karczmę zbudowaną przy drodze wiodącej z Mirska na stronę czeską, która w późniejszym okresie otrzymała w języku niemieckim nazwę Fegebeutel. W dosłownym tłumaczeniu tego słowa na język polski, oznacza ona Czyścisakwę. Natomiast z innych publikacji wynika, że niemal równolegle (w 1559 roku po raz pierwszy) funkcjonowała w ówczesnym użyciu nazwa Flinsberg – wykorzystywana do roku 1945. Inna wzmianka dotycząca świeradowskiej karczmy datowana jest na 1559 r.
W 1597 r. u stóp góry Opaleniec, w miejscu gdzie dziś znajduje się dzielnica Świeradowa - Góreczno, osiedliło się pierwszych 20 rodzin.
Pierwszą wzmiankę o świeradowskich wodach można odnaleźć w książce wydanej w 1572 r., autorstwa berlińskiego lekarza Leonarda Thurneyssera, który wspomina w niej o zimnych i ciepłych mineralnych i metalicznych wodach świeradowskiego źródła, nazywając go “świętym źródłem”.
W naukowym publikacji z 1600 r. pn. “Stirpium et fossilium silasiae catalogus...” autorstwa Kaspera Schwenckfelda z Gryfowa, napotkać można wzmiankę „o kwaśnych wodach mineralnych, której biją ze źródła przy wsi Fegebeutel pod wysokim lasem”. W innej książce z 1607 r. pisze on: "Źródło piwne, szczawa, nosi swoją nazwę od koloru i lekko ostrego, albo lekko kwaśnego smaku o niecodziennym niepodobnym do domowych napojów. Tryska i wypływa przy powalonym lesie, w odległości jednej mili za Mirskiem przy rzece Kwisie,obok wsi nazywanej Fegessbeutel (Czyści Sakwa), w podmokłym i bagnistym miejscu. Ma ono w swojej zawartości sól górską i żelazną ochrę. Działa otwierająco, czyszcząco, pedząco, gasi pragnienie, zaostrza apetyt, wypędza żółć, wydobywa piasek, przepłukuje jelita i koi rozpaloną wątrobę. To źródło przyciąga ludzi, którzy nie mogą jeść".
Chociaż na przełomie XVI i XVII wieku wiadomości o leczniczych właściwościach wód zlokalizowanych w Świeradowie zaczęły rozchodzić się po śląskiej ziemi to Wojna Trzydziestoletnia odłożyła w czasie moment rozpoczęcia ich użytkowania w celach leczniczych.
W latach 1634-1639 Świeradów był trzykrotnie plądrowany przez wojska carskie między innymi z powodu trwania jego mieszkańców w wierze protestanckiej i udzielania schronienia wygnańcom religijnym. Lata 1642-1645 były jednymi z najcięższych dla osady. W 1642 r. cesarska armia pod dowództwem gen. Piccolomini ograbiła Świeradów. Wkrótce przeszły tędy także wojska gen. Montecuculiniego, Wittenberga i Contiego. W 1645 r. w czasie szturmu zamku Gryf przez Szwedów, wojska rotmistrza Hermanna, stacjonowały w Świeradowie. Miasto zostało doszczętnie splądrowane. Oprócz tego Świeradów musiał spłacić odszkodowania wojenne dla zamku Gryf.
O źródle kwaśnych wód mineralnych, u źródeł Kwisy pisał w 1667 r. I. Nason. O leczniczym zastosowaniu wód dowiadujemy się także z kroniki śląskiej Fryderyka Luca z 1683 roku, gdzie autor opisywał dwa, jak to określił, słynne źródła wód mineralnych, leżące w pobliżu źródeł Kwisy. Natomiast z badań przeprowadzonych w 1783 r. wynikało, że wody świeradowskie skutecznie leczą szereg schorzeń i niedomagań, między innymi pobudzają apetyt, wstrzymują wymioty, leczą stany lękowe, choroby żołądka i wątroby.
W 1754 r. tzw. górne źródło zostało ocembrowane i okryte dachem, a przy nim wybudowano małe schronisko.
W uzdrowiskowej przeszłości Świeradowa istotną datą jest 1768 r., z którym kojarzono początek zorganizowanej działalności uzdrowiskowej miasta. W roku tym poprawiono obudowę górnego źródła, a obok niego wybudowano dom mieszkalny z 14 pokojami tzw. „stary dom źródlany”, gdzie przebywali kuracjusze. W lipcu 1770 r. została założona księga kuracyjna.
W 1826 r. miejscowość miała 1488 mieszkańców, a w 1840 liczba ta wzrosła do 1687 osób, które zajmowały się: działalnością uzdrowiskową, rolnictwem, chałupnictwem. Do podstawowych zajęć mieszkańców należała hodowla bydła, wyrób masła, wyrąb lasu, pozyskiwanie płodów runa leśnego, wytwarzanie wyrobów z drewna.
Istniały w Świeradowie także zakłady przemysłowe lub rzemieślnicze różnych branż: młyny wodne, młyn do mielenia kory dębowej, tartaki, młyńskie szlifiernie drewna, łupkarnia. W osadzie pracowali piekarze, rzeźnicy, szewcy, krawcy, bednarze, tokarze, stolarze, cieśle, kowale, zakłady przędzenia bawełny. Odnotowano 18 sklepów: z artykułami kolonialnymi i szklanymi, gospody i szynki. Ponadto wiele osób pracowało dla jeleniogórskiej tkalni welonów.
Ważnym momentem dla rozwoju turystyki i uzdrowiska był rozwój komunikacji kolejowej w regionie. Wybudowanie w latach 1846-1866 linii kolejowej pomiędzy Wrocławiem a Gorlitz (a dalej do Drezna i Berlina), a także z Węglińca do Jeleniej Góry (przez Gryfów) i dalej przez Wałbrzych do Wrocławia znacznie przybliżyło mieszkańcom nawet odległych regionów państwa pruskiego kurort (z Gryfowa do Świeradowa ok. 15 km). Na ostatnie ćwierćwiecze XIX wieku przypadł okres znacznej rozbudowy i modernizacji istniejącej bazy i urządzeń sanatoryjnych. W latach tych liczba kuracjuszy zwiększyła się z 500 osób w 1873 roku do 5000 w 1893 roku. W 1909 prywatny inwestor wybudował połączenie kolejowe między Świeradowem i Mirskiem (Mirsk już wcześniej – w 1884 roku – uzyskał połączenie kolejowe z Gryfowem), a tuż przed pierwszą wojną światową ulice miasta zostały zelektryfikowane, zainstalowano także wodociągi.
Z danych wynika, że na przełomie lat 1920 – 1930 Świeradów był miejscowością na wskroś kuracyjną. Znajdowało się tu kilka znanych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego (Dom Zdrojowy z 70 pokojami, Łazienki Leopolda, w których odnotowano 50 pokoi), 23 restauracje, gospody i kawiarnie, 128 domów wynajmujących kwatery, 9 garaży samochodowych, wypożyczalnie samochodów, pocztę, telegraf, rozmównicę publiczną, obiekty rekreacyjno-sportowe, handlowe, prywatne kolegium nauczycielskie.
W 1935 roku lekarze, przemysłowcy, właściciele domów sanatoryjnych, hoteli i pensjonatów założyli związek mający na celu opiekę nad rozwojem ruchu turystycznego, a efektem jego działalności było między innymi wybudowanie drogi między Świeradowem i Szklarską Porębą.
Usytuowanie miasta z dala od działań wojennych II wojny światowej spowodowało, że do końca 1944 roku uzdrowisko funkcjonowało normalnie.
W sierpniu 1947 roku w ramach ogólnokrajowej akcji repolonizacyjnej odbył się na Ziemiach Odzyskanych plebiscyt onomastyczny, w wyniku którego wprowadzono zmianę nazwy Wieniec Zdrój na Świeradów Zdrój.
Po wojnie miasto uzyskało prawa miejskie, w 1946 roku. Świeradów Zdrój wszedł w skład województwa wrocławskiego jako część powiatu lwóweckiego, zaś 1 stycznia 1973 roku sołectwo Czerniawa Zdrój włączono w granice Świeradowa. W wyniku reformy administracyjnej z 1975 roku miasto stało się częścią województwa jeleniogórskiego, aby od 1 stycznia 1999 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego tworzyć powiat lubański w województwie dolnośląskim.
Podkreślić trzeba, że lokalizacja dzisiejszego Świeradowa odegrała znaczną rolę w rozwoju cywilizacyjnym tego zakątka Gór Izerskich: był punktem wyjściowym do pionierskich eskapad badawczych w góry, stał się miejscem, które przyczyniło się do ich rozsławienia i poznania – już w średniowieczu tajemnice tych gór zgłębiali poszukiwacze skarbów.
