Świeradów-Zdrój

Kalendarium

2014-06-27 14:10:49
A+ A-
Nazwy miasta:
  • 1524 – Flinsberg
  • 1668 – Flinssberg
  • 1782 - Bad Flinsberg
  • 1945 – Wieniec Zdrój
  • 1946 – Świeradów-Zdrój

Kalendarium:

  • 1337 r. - pierwsza wzmianka o miejscowości, przypuszczalnie miano na myśli zabudowania w górnej części doliny Kwisy, późniejszy Oberdorf (Wieś Górna).

  • 1524 r. - kolejna informacja o istnieniu Świeradowa-Zdroju.

  • 1550 – 1554 r. - wzmianka o miejscowości „Fegebeutel” - po polsku Czyścisakwa, z uwagi na karczmę zbudowaną przy drodze wiodącej z Mirska na stronę czeską.

  • 1559 r. - pojawiła się nazwa miejscowości Flinsberg - przetrwała do 1945 r.

  • 1572 r. - berliński lekarz Leonard Thurneysser wzmiankuje zimne, ciepłe i metaliczne wody świeradowskiego źródła, nazywając je świętym źródłem.

  • 1597 r. - dwadzieścia rodzin osiedliło się u stóp góry Opaleniec w miejscu, gdzie dziś znajduje się dzielnica Świeradowa – Góreczno.

  • 1600 r. - Kasper Schwenckweldt wzmiankuje kwaśne wody mineralne, które biją ze źródła przy wsi Fegebeutel, jak wówczas nazywano Świeradów. Opis wskazywał na dzisiejsze górne źródło.

  • 1601 – 1607- lekarz i badacz przyrody Gaspar Schweckfeld (1563-1609) z Gryfowa zainteresował się źródłem górnym i nazwał je „Bierbrunnen” - "Piwne źródło", prawdopodobnie od brązowej barwy wody, spowodowanej dużą zawartością w niej żelaza i kwasów węglowych.

  • 1634-1639 r. - Świeradów był trzykrotnie plądrowany przez wojska carskie, między innymi z powodu trwania jego mieszkańców w wierze protestanckiej i udzielania schronienia wygnańcom religijnym, powodując straty w wysokości 1784 talarów i 8 srebrnych groszy. Z 114 krów zabrano 77.

  • 1645 r. - wojska szwedzkie, pod wodzą rotmistrza Hermanna, stacjonowały w Świeradowie. Miasto zostało doszczętnie splądrowane. Oprócz tego Świeradów musiał spłacić odszkodowania wojenne dla zamku Gryf.

  • 1736 r. - mapa księstwa Jauer wskazuje na połączenie się obu części miasta w dolinie Kwisy. Trzecia część miasta ciągnęła się w górę od Dolnej Wsi przy „Langen Berg” (Długa Góra). Także „Piwne źródło” było zaznaczone na mapie. Cała miejscowość połączyła się pod wspólną nazwą Flinsberg.

  • 1738 – 1739 r. - lekarz Weist z Wiegandsthal badał źródło i zainteresował nim pana włości hrabiego Schaffgotsch. Za jego przyzwoleniem komisja złożona z 5 osób, przede wszystkim lekarzy, dokonała inspekcji źródła. Przy tym „Piwne źródło” Schwenckfelda okazało się źródłem, które się szczególnie nadawało do picia do celów leczniczych. Było to późniejsze „Oberbrunnen” (Górne źródło).

  • 1742 r. - zbudowano kościół ewangelicki we Wsi Dolnej (Niederdorf).

  • 1754 r. - Źródło górne w Świeradowie zostało ocembrowane i okryte dachem, a przynim wybudowano małe schronisko.

  • 1755 r. - pierwsi goście/kuracjusze pili wodę z górnego źródła.

  • 1760 r. - naliczono 225 domów w tym 20 domów w Kolonii Gross-Izer. Część miejscowości przy „Długiej Górze” (Langen Berg) zaczęła się łączyć z powstającą dzielnicą uzdrowiskową.

  • 1768 – 1795 r. - powstają pierwsze budynki uzdrowiskowe: stary dom uzdrowiskowy (1768), nowy dom uzdrowiskowy (1781), pawilon muzyczny i pierwszy Badehaus (Dom przyrodoleczniczy) z 12 wannami (1795).

  • 1768 r. - poprawiono obudowę górnego źródła w Świeradowie i postawiono obok niego dom z 14

  • 1770 r. - rozpoczęto prowadzenie księgi kuracyjnej.

  • 1778 r. - natłok gości kuracyjnych spowodował, że właściciele świeradowskich źródeł wybudowali nowy dom źródlany o 23 pokojach, za kwotę 6. 000 talarów.

  • 1784 r. - rozpoczęto rejestracje kuracjuszy.

  • 1786 r. - wybudowano dla kuracjuszy kaplicę katolicką pod wezwaniem Św. Jana Nepomucena z drzewa modrzewiowego, która przetrwała przeszło sto lat.

  • 1794 r. - w mieście zaczęło obowiązywać zarządzenie Głogowskiej Komory Domen, które zabraniało budowania domów w pobliżu źródeł bez uprzedniego zbadania ich szkodliwości dla wód.

  • 1791r. - kuracji poddało się 198 gości.

  • 1801 r. - w Świeradowie przebywał Wojciech Bogusławski. W księdze gości zapisano: "W. Bogusławski pierwszy dyrektor Teatru z Warszawy, Elsner z Warszawy jako kapelmistrz".

  • na początku XIX wieku znajdowano perłoródkę w potokach sudeckich. W 1802 r. Ch. A. Schwarze zebrał w Kwisie tylko 41 muszli z 23 perłami, a pod koniec XIX wieku perłoródka stała się zwierzęciem nadzwyczaj rzadkim (źródło: Plan ochrony perłoródki rzecznej w Polsce, Katarzyna Zając, Tadeusz Zając, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 2007).

  • 1802 r. - dzięki współpracy z rządowym radcą medycznym, doktorem Kauschem, w Świeradowie rozpoczęto kuracje mleczne.

  • 1811 r. - podczas letniej suszy, gdy korytem Kwisy płynęła mała ilość wody, bawiące się nad brzegiem rzeki dzieci, znalazły pomiędzy kamieniami źródło wody mineralnej, później nazwane dolnym. Za sprawą lekarza uzdrowiskowego dra Junge od 1827 zostaje ono udostępnione dla kuracjuszy jako źródło dolne (Niederbrunnen).

  • 1812 r. - Świeradów wzbogacił się o zakład kuracji żętycowej.

  • 1813 r. - w pobliżu Świeradowa kwaterowało 14 tys. żołnierzy napoleońskich generała Mac Donalda rozlokowanych w 275 barakach.

  • 1816 r. - w Świeradowie zbudowano młyn do mielenia kory dębowej.

  • 1822 r. - pochodzący z Czech Józef Gläser uruchomił w Świeradowie pierwszą krajalnię szkła, a Gottlieb Stenzel założył szlifiernię szkła.

  • 1824 r. - Lekarz uzdrowiskowy - dr Junge odkupił od Schaffgotschów parcelę, na której dzieci odkryły źródło alkalicznej wody żelazistej i wybudował na niej dom zdrojowy.

  • 1839 r. - wybudowano Łazienki Leopolda. Czworoboczny budynek mieścił 29 kabin wannowych, do których woda dochodziła pod własnym ciśnieniem.

  • 1839 r. - wokół budynku Łazienek Leopolda założono park, później nazwany wiedeńskim.

  • 1866 r. - budynki uzdrowiskowe zostają wzbogacone o kolonadę.

  • 1869 r. - dr Waldemar Adam zostaje mianowany lekarzem zdrojowym. Pełnił ta funkcję przez 23 lata.

  • 1869 r. - gazeta np. “Przegląd Mirska i Okolicy”, wydawana przez gryfowskiego drukarza Thiele, była w Świeradowie jednym ze źródeł informacji ze świata.

  • 1870 r. - Flinsberg otrzymuje pocztę i telegraf.

  • 1872 r. - w świeradowskim zdroju wprowadzono kąpiele w wywarze z igieł świerkowych.

  • 1872 r. - dr Meusel z Wrocławia ponownie przeprowadził analizę górnego i dolnego źródła.

  • 1872 r. - w Łazienkach Leopolda zainstalowano pierwsze prysznice opadowe i zainstalowano pięć wanien do kąpieli siedzących.

  • 1874 r. - uruchomiono kocioł parowy do podgrzewania kąpieli.

  • 1875 r. - świeradowskiemu uzdrowisku przybyło nowe źródło wody mineralnej.

  • 1879 r. - otwarto Ludwigsbad (Stary Zdrój) przy Dolnym Źródle, podłączono tam kolejne źródło wody mineralnej „Marienquelle” - Źródło Marii. Z inicjatywy dr Adama, lekarza uzdrowiskowego w latach 1871-1918 w Starym Zdroju przeprowadzano kąpiele błotniste.

  • 1883 r. - Łazienki Leopolda wyposażono w domową aparaturę telegraficzną.

  • 1885 r. - Flinsberg dysponował 7 źródłami, dwoma z wodą pitną (Górne źródło z wydajnością 1500 litrów na godzinę i Dolne Źródło przy Kwisie) oraz pięcioma z wodą do kąpieli (4 w dzielnicy uzdrowiskowej i przy Kwisie); w tym roku naliczono 2000 gości z wyraźną tendencją wzrostową; budynki uzdrowiskowe, które powstały przed 100 laty stały się niewystarczające.

  • 1889 r. - Świeradów nawiedziła powódź.

  • 1892 r. - na Stogu Izerskim wybudowano drewniane rusztowanie wieży widokowej; zniszczyła je wichura w 1907 r.

  • 1895 r. - spłonął Dom Zdrojowy. Cztery lata później Schaffgotschowie otworzyli jeszcze okazalszy.

  • 1897 r. - wielka powódź spowodowała znaczne straty w mieście.

  • 1895-1897 r. - prawie wszystkie stare budynki dookoła Górnego Źródła zostały zniszczone przez ogień.

  • 1898 r. - rozpoczęto budowę Domu Zdrojowego wraz z parkiem według planów wrocławskiego architekta Grossera.

  • 1899 r. - wybudowano kościół ewangelicki (dzisiejszy teren starego cmentarza).

  • 1899 r. -. wyświęcono odrestaurowany Dom Zdrojowy.

  • 1904 r. - w Świeradowie otwarto zakład kuracji borowinowej.

  • 1906 r. - powstał związek sportów zimowych; Flinsberg rozwijał się jako miejsce sportów zimowych; uprawiano saneczki, boby na wybudowanych torach i skoki narciarskie na dwóch skoczniach narciarskich; kolonia Gorss Izer była rajem dla biegaczy na nartach; w latach 1929-1939 saneczkarze z Flinsbergu zdobywali wielokrotnie tytuły mistrzów Europy.

  • 1909 r. - z prywatnej inicjatywy otworzono linię kolejową z Friedeberg (Mirsk) do Flinsberg (Świeradów-Zdrój). Tym samym Flinsberg został podłączony do sieci kolejowej. W tym roku do Flinsberg przybyło 11 tys. ludzi, z tego 5,7 tys. to kuracjusze. W 1909 r. odbyło się na terenie miasta zebranie Niemieckiego Związku Uzdrowisk, dzięki zaangażowaniu dra Josefa Siebelta (1860 – 1942), który od 1894 pracował jako lekarz uzdrowiskowy. Przyczynił się w znacznym stopniu do tego, że Flinsberg, jako kurort stawał się coraz bardziej znany. W 1938 został honorowym obywatelem Flinsbergu.

  • 1913 r. - zbudowano wodociąg w dzielnicy uzdrowiskowej i w Niederdorf (Wsi Dolnej).

  • 1913 r. - w miejsce „szkoły kantoralnej” przy kościele ewangelickim i „szkoły średniej” otworzono 6-klasową szkołę główną. Jednoklasowa szkoła w Oberdorf (Wieś Górna) i katolicka szkoła obok Ludwigsbad pracowały do 1938 r. Kolonia Gross Izer też miała swoją szkołę. W 1938 r. oddano tam do użytku nowy budynek szkoły.

  • 1913 r. - w efekcie 13-letniego dynamicznego rozwoju infrastruktury uzdrowiskowej, miejscowość mogła się nazywać „Bad Flinsberg”. Z ilością 15 tys. odwiedzających osiągnięto szczytowy punkt. Z powodu I wojny światowej liczba odwiedzających miast spadła o połowę.

  • 1914 r. - uzdrowisko w Świeradowie przekształcono w lazaret.

  • 1923 r. - z powodu inflacji znów został zahamowany rozwój miasta, a właściciele pensjonatów popadli w długi.

  • 1924 r. - Związek Gór Sudeckich, który powstał w celu popularyzowania w Górach Sudeckich i Izerskich wędrówek pieszych, mający od 1880 r. swoje przedstawicielstwo w Flinsbergu, buduje schronisko Heufuderbaude.

  • 1929 r. - liczba odwiedzających wzrasta do 18 tys. Liczba ta spadła jednak wkrótce w wyniku kryzysu gospodarczego.

  • 1929 r. - rozpoczęto odwiert i budowę nowego ujęcia wód mineralnych w pobliżu dolnego źródła. Źródło Zofii udostępniono dopiero w 1936 r. po wybudowaniu pijalni.

  • 1931 r. - otwarto kąpielisko pod nazwą „Strandbad”. Inicjatorem był zasłużony dla miasta Burmistrz Paul Schmidt. Jemu także zawdzięcza ulica Zdrojowa swoją szatę.

  • 1932 r. - inż. Paul Schmidt odkrył, że w jednym ze źródełek leży od dłuższego czasu martwa żaba, nie ulegająca procesowi rozkładu. Później dowiercił się tu w kilku miejscach do wód mineralnych zawierających promieniotwórczy radon.

  • 1933 r. - inż. P. Schmidt rozpropagował materiał, w którym dokonał naukowej prezentacji radoczynności odkrytych przez siebie wód. Zawiązał ponadto “Służący Dobru Powszechnemu Związek do Udostępniania Radioaktywnych wód w Górach Izerskich” i wystąpił z propozycją budowy zakładu kąpieli radoczynnych.

  • 1934 r. - prof. dr Kionka – dyrektor Instytutu Farmakologicznego Uniwersytetu w Jenie, przeprowadził analizę pięciu źródeł. Opinia na ich temat była pozytywna.

  • 1934 r. - pomimo przeszkód stawianych przez Schaffgotschów, w Świeradowie otwarto zakład kąpieli radoczynnych o nazwie Radiumbad.

  • 1937 r. - Świeradów i Szklarską Porębę połączyła szosa (zwana Drogą Sudecką), na której znajduje się słynny Zakręt Śmierci.

  • 1945 r. - w Świeradowie osiedliły się 62 osoby. Zameldowanych było 3102 osoby z czego 2906 to Niemcy.

  • 1945 r. - pierwsza polską władzę w Świeradowie - ówczesnym Wieńcu Zdroju sprawowała Komenda Wojskowa, a jej pierwszym szefem był ppor. Andrzej Dobias.

  • 1965 r. - 22 czerwca – podjęto próbę restytucji skójki perłorodnej w Śnieżnym Potoku na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego i w górnym biegu Kwisy, między Rozdrożem Izerskim a Świeradowem-Zdrój. Na pierwszym stanowisku wypuszczono 30, a na drugim 70 osobników przywiezionych z Czechosłowacji od prof. V. Dyka z Brna. W obu przypadkach wybrano stanowiska uważane wówczas za optymalne dla tego gatunku. Już jednak po dwóch tygodniach nie udało się odnaleźć żadnego osobnika; przyczyny niepowodzenia tej próby restytucji nie są jasne, najprawdopodobniej miejsca te nie miały odpowiednich warunków hydrologicznych (źródło: Plan ochrony perłoródki rzecznej w Polsce, Katarzyna Zając, Tadeusz Zając, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 2007).

  • 1973 r. - wieś Czerniawę-Zdrój włączono do Świeradowa-Zdroju.

  • 1981 r. - w Świeradowie-Zdroju otwarto nową szkołę.

  • 1993 r. - Jeleniogórska Izba Przemysłowo-Handlowa oraz Urząd Wojewódzki w Jeleniej Górze zorganizowały w Świeradowie-Zdroju, pierwsze w województwie Międzynarodowe Targi Gospodarcze.


Informacje opierają się przede wszystkim na wieloletnich badaniach i publikacjach Hansa Scholdana. Uzupełnienie i redakcja - Wolfahrt Ellger.